پروسهی صلح افغانستان؛ چالشها و راهکارها
- لایقه عزیزی
- /
- 2020-01-09
برای رسیدن به صلح و ثبات در افغانستان پساطالبان، شورای عالی صلح شکل گرفت؛ این شورای به صورت فوری و بدون استراتژی مشخص به فعالیت آغاز کرد؛ نقشهی راه رسیدن به سرمنزل مقصود را در دست نداشت و از نبود راهکارهای مدون نیز رنج میبرد. به اساس مطالعاتی که در مورد سیر زمانی روند صلح و فعالیت شورای عالی صلح افغانستان داشتم، به چند چالش عمده تا رسیدن به صلح در افغانستان پی بردم؛ عدم وفاق سیاسی، افراطیت، فقر و تنگدستی، مداخلات کشورهای خارجی، عدم ساختار مناسب و برنامهی استراتژیک شورای عالی صلح، مهمترین چالشها فراراه صلح در افغانستان است. صلح نیاز مبرم و اساسی برای پیشرفت و ترقی جوامع بشری به شمار میرود که انکشاف متوازن، ملتسازی، حکومتداری خوب و مدرن، نیازمندی شدید به صلح و ثبات دارد. در کشورهای جهان اول، صلح مسألهی فرامرزی برای امنیت و صلح درونی کشورهای صنعتی و توسعهیافته مورد توجه قرار دارد که به همین لحاظ، کشورهای قدرتمند و دارای ثبات سیاسی، جهت حفظ صلح و امنیت در کشور خویش، مبارزه با تروریسم در کشورهای جهان سوم را در دستور کار نهادهای امنیتی و سیاست خارجی خویش قرار میدهند. امروزه کشورهای جهان سوم نسبت به همه کشورهای دیگر، دچار مشکلات و چالشهای برهمزنندهی امنیت ملی و صلح و ثبات است. اففانستان به عنوان یکی از کشورهای جهان سوم از این امر مستثنا نبوده و بیش از یک دهه میشود که در کنار مبارزه و جنگ با هراسافگنان داخلی و خارجی، پروسهی صلح را نیز در گفتمان سیاسی خویش دنبال میکند. گفتمان صلح افغانستان با فراز و نشیبهای جدی مواجه بوده که در این نوشتار سعی بر آن است تا به گونهی فشرده، چالشهای موجود بازنمایی شود و راهکار بیرونرفت از چالشها را پیشکش کنم. چنانچه تعریف از صلح داشته باشیم، میتوان صلح را این گونه تعریف کرد؛ صلح، همزیستی مسالمتآمیز و عدم تعرض، به معنای جنگ نکردن است؛ اما در فرهنگ سیاسی، صلح به معنای حالت آرامش در روابط عادی با کشورهای دیگر و فقدان جنگ و نظام تهدید است. همزیستی مسالمتآمیز در روابط میان کشورها با نظامهای مختلف، به معنای رعایت اصول حق حاکمیت، برابری حقوق، مصؤونیت تمامیت ارضی کشورها، عدم مداخله در امور داخلی سایر کشورها و فیصلهدادن به مسائل بینالمللی است. بیشتر از سه دهه است که مردم ما در آتش جنگ میسوزند، زندگی مسالمتآمیز در افغانستان به رؤیا تبدیل شده، همه مردم افغانستان دیدهبهراه پرواز کبوتر صلح در آسمان نیلگون اند. مردم افغانستان از ابر تاریک جنگ که بر فراز آسمان ما قرار دارد، خسته شده اند. ارزشمندترین پدیدهی انسانی به مفهوم واقعی صلح است که از اولویتهای اساسی زندگی مرفه و تداوم حیات سالم و باهمی، توسعهی سیاسی و اجتماعی جوامع بشری به حساب میآید؛ زیرا تأمین صلح و ثبات در یک جامعه، موجب سعادت و خوشبختی آن شده و همین نظم باعث آن میشود که جامعه به سوی ترقی و پیشرفت سوق داده شود. بنا بر این، در این نوشته، به منظور ارائه راهکارهای واقعبینانه و عملی، ابتدا چالشهای موجود فراراه صلح افغانستان را به صورت فشرده یادآوری میکنیم و پس از آن، راهکارهای مورد نظر را کوتاهمدت و استراتژیک ارائه خواهم کرد.